Το πρόγραμμα “REFRAME” για την υποστήριξη των προσφύγων σε θέματα εξαρτήσεων, έμφυλης βίας και επιμόρφωσης ανακοίνωσαν σε συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο ΨΗΠΤΕ, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και το ΚΕΘΕΑ, παρουσία του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρη Βίτσα.
Πρόκειται για την πρώτη συστηματική και μεγάλης έκτασης παρέμβαση στον προσφυγικό πληθυσμό για την πρόληψη κι αντιμετώπιση των εξαρτήσεων από το αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες μέσω της παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής και της διευκόλυνσης της παραπομπής σε κέντρα απεξάρτησης.
Το πρόγραμμα υλοποιείται από κοινού από τους δύο φορείς με χρηματοδότηση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανάπτυξης στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REFRAME.
«Περίπου 60.000 άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ελλάδα, στα νησιά και στην ενδοχώρα, οι οποίοι έχουν ξεφύγει είτε από πολέμους είτε από φτώχεια κι έχουν κάνει ένα μεγάλο κι επικίνδυνο ταξίδι για να φτάσουν» και «ανάμεσά τους υπάρχουν άτομα με αναπηρία, ασυνόδευτα παιδιά, άνθρωποι με παθήσεις, ή ό,τι κανείς μπορεί να αποκαλέσει ευαλωτότητα το βρίσκει σε αυτούς τους ανθρώπους», επισήμανε ο κ. Βίτσας και τόνισε:
«Εμείς ως χώρα έχουμε πρωταρχική υποχρέωση να τους υποδεχτούμε να τους τακτοποιήσουμε και σε επίπεδο υγείας, να φροντίσουμε γι αυτούς, σε επίπεδο πρωτοβάθμιας υγείας, καλύπτοντας τις βασικές τους ανάγκες. Αν μείνουμε μόνο σε αυτό θα είναι λάθος. Θέλουμε να εντοπίσουμε μία σειρά από αιτίες που βρίσκονται πίσω από αυτές- και πέρα απ΄ αυτό που φαίνεται να δούμε κι αυτό που δεν φαίνεται.
Άρα μέσω αυτού ο ΚΕΘΕΑ, ο ΔΟΜ κι άλλες δομές πέτυχαν χρηματοδότηση από την τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης και προχωρούν στην υλοποίηση δράσης στις δομές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Αυτές οι ομάδες στις οποίες αναφερόμαστε δεν είναι εύκολο να βρεθούν, άρα πρέπει να κάνουμε μία δουλειά να βρεθούν».
Ακόμη, ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής σημείωσε ότι βασικό ζήτημα σε σχέση με τη χρηματοδότηση δεν είναι να κάνουμε μόνο δράσεις και κάποια στιγμή να ολοκληρωθεί η χρηματοδότηση, αλλά να στήσουμε μία λειτουργία που θα υπάρχει μετά το τέλος της χρηματοδότησης. «Αυτό στην ουσία σημαίνει ότι θα έχουμε την ικανότητα και -σε αυτό θέλουμε να συνεργαστούμε με τον ΔΟΜ και τον ΚΕΘΕΑ- μετά να απαιτήσουμε, καθώς θα έχουμε συγκεκριμένο έργο κι αποτελέσματα και συγκεκριμένη δομή, ώστε να μείνει αυτή η διαδικασία και να επαναχρηματοδοτηθεί».
Με τη σειρά της η εθνική συντονίστρια για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών, Χριστίνα Παπουτσοπούλου, ανέφερε ότι «ιδιαίτερα βεβαρημένος πληθυσμός είναι τα ασυνόδευτα ανήλικα. Οι ανήλικοι αποτελούν πληθυσμό υψηλού κινδύνου για την χρήση ουσιών για την κακοποίηση και εκμετάλλευση. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι η ψυχική τους κατάσταση τούς οδηγεί σε χρήση.
Απαιτείται εκπαίδευση και κατάρτιση κι εποπτεία του προσωπικού των δομών σχετικά με το θέμα. Αρκετοί πρόσφυγες είναι εξαρτημένοι ήδη από τη χώρα που προέρχονται. Οι προτεινόμενες δράσεις από εμάς είναι ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που να καθορίζει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, την εξασφάλιση συνεργασίας μεταξύ των φορέων που εμπλέκονται σε παρεμβάσεις για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Χρειάζεται ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος παραπομπών κι ενίσχυση των συστημάτων παρακολούθησης, η πρόσληψη κατάλληλου προσωπικού».
Ο επικεφαλής του ΔΟΜ στην Ελλάδα,Τζιανλούκα Ρόκο υπογράμμισε ότι «θα πρέπει να θαυμάσουμε την Ελλάδα έτσι όπως έχει αντιμετωπίσει το θέμα των προσφύγων», προσθέτοντας ωστόσο πως πρέπει οι ελληνικοί θεσμικοί φορείς να πάνε ένα βήμα παραπάνω:
«Καθώς βγαίνουμε από την κατάσταση του επείγοντος, θα πρέπει να επιταχύνουν και να εντείνουν την προσπάθεια, γιατί η κατάσταση παραμένει προβληματική» εξήγησε και ανέφερε ότι το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται από την αναπτυξιακή τράπεζα της Ευρώπης κι είναι πιλοτικό και χρονικά οριοθετημένο.
Την ανάγκη να διασφαλιστεί το δικαίωμα στην υγεία για τους πρόσφυγες επισήμανε από την πλευρά του ο διευθυντής του ΚΕΘΕΑ, Βασίλης Γκιτάκος, σημειώνοντας ότι έχουν ιδιαίτερες ανάγκες που δεν είναι τόσο αποσαφηνισμένες, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας που διαθέτουμε να μην μπορούν να τις υποστηρίξουν, γιατί έχουμε έναν πιο παραδοσιακό τρόπο αντιμετώπισης.
«Με το πρόγραμμα REFRAME, o ΚΕΘΕΑ κι ο ΔΟΜ επιχειρεί την πρώτη συστηματική και μεγάλης εμβέλειας παρέμβαση στον μεταναστευτικό και προσφυγικό πληθυσμό με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με εξαρτήσεις. Ωστόσο πρόκειται για ένα ιδιαίτερο κι αχαρτογράφητο μέχρι σήμερα πεδίο παρέμβασης», προσέθεσε.
Επιπλέον, ο κ. Γκιτάκος υποστήριξε ότι «έχουμε έναν διπλό στόχο να ανιχνεύσουμε τις πραγματικές ανάγκες και την ένταση των σχετικών προβλημάτων κι από την άλλη να παρέχουμε όσο το δυνατόν πιο ευέλικτες και αποτελεσματικές υπηρεσίες ,αρχίζοντας να καλύπτουμε ένα κομμάτι των σύγχρονων αναγκών των προσφύγων σε επίπεδο υγείας και κοινωνικής φροντίδα».
Καταλήγοντας ο κ. Γκιτάκος συμπλήρωσε ότι υπάρχει τα τελευταία χρόνια «ιδιαίτερη δυσκολία δεδομένων των συνθηκών στη χώρα μας οι οποίες μεταφράζονται για τους φορείς κοινωνικής φροντίδας σε μείωση πόρων. Το ΚΕΘΕΑ από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα έχει χάσει το ¼ του προϋπολογισμού του και το ¼ του προσωπικού του».
Παίρνοντας το λόγο το μέλος του ΔΟΜ, Αλίνα Χαρμάλοβα, ανέλυσε το πρόγραμμα REFRAME το οποίο προβλέπει την «ανάπτυξη κι εφαρμογή μηχανισμών πρόληψης και απόκρισης όσον αφορά τη χρήση και την εξάρτηση από το αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες μέσω της παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής και της διευκόλυνσης της παραπομπής σε κέντρα απεξάρτησης» και προσέθεσε:
«Ο ΔΟΜ θα συνεργαστεί με το ΚΕΘΕΑ ώστε να σχεδιάσει και να υλοποιήσει παρέμβαση διπλής κατεύθυνσης με στόχο την ευαισθητοποίηση και τη στήριξη μεταναστών και προσφύγων στην απεξάρτησή τους από ναρκωτικές ουσίες και αλκοόλ. Μέσω εκτίμησης των αναγκών κατά περίπτωση σε στοχευμένα σημεία και στην αστική περιοχή της Αθήνας, το ΚΕΘΕΑ και ο ΔΟΜ θα εντοπίζουν τις συγκεκριμένες ανάγκες του προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού με προβλήματα εξάρτησης από το αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες».
Ακόμη η κ. Χαρμάλοβα ανακοίνωσε ότι «με στόχο την ενίσχυση της αυτονομίας μεταναστών και προσφύγων, την πρόληψη της σεξουαλικής βίας ή της βίας λόγω φύλου (SGBV), την αντιμετώπιση της κατάχρησης και εξάρτησης από ουσίες όπως και την ένταξη, ο ΔΟΜ θα υλοποιήσει δύο επιμορφωτικά εργαστήρια σε Θήβα και Ριτσώνα».
Όπως γνωστοποίησε το μέλος του ΚΕΘΕΑ, Χριστίνα Σαββοπούλου, το πρόγραμμα πραγματοποιείται στα κέντρα της Μαλακάσας, της Ριτσώνας, της Θήβας, και των Θερμοπυλών καθώς και στον αστικό ιστό της Αθήνας. Την υλοποίηση του προγράμματος έχει αναλάβει ο ΚΕΘΕΑ Mosaic, το εξειδικευμένο πρόγραμμα.
«Το ΚΕΘΕΑ Mosaic απευθύνεται σε μετανάστες και πρόσφυγες χωρίς να θέτει προϋποθέσεις σε σχέση με το νομικό καθεστώς τους προσφέροντας υπηρεσίες προσανατολισμένες στην συμβουλευτική και στην κινητοποίηση για απεξάρτηση μέσα από μία διαπολιτισμική προσέγγιση.
Η συμβουλευτική περιλαμβάνει ατομικές ή ομαδικές συναντήσεις. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα εκμάθησης ελληνικών», σημείωσε η Χριστίνα Σαββοπούλου επισημαίνοντας ότι «στο πέρασμα των χρόνων το ΚΕΘΕΑ Mosaic έχει παρακολουθήσει στενά κι έχει καταγράψει τις ανάγκες του προσφυγικού-μεταναστευτικού, όπως αυτές άλλαζαν ανάλογα τις μεταναστευτικές ροές» και τόνισε:
«Στόχοι του προγράμματος είναι η εκτενής διερεύνηση αναγκών, ανάπτυξη σταθερών συνεργασιών με όλες τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στις δομές, υλοποίηση σεμιναρίων κι ευαισθητοποίηση επαγγελματιών στα 4 κέντρα φιλοξενίας, διενέργεια ομάδων πρόληψης για θέματα εξαρτήσεων στον ευρύτερο πληθυσμό, έναρξη παροχής συμβουλευτικής για εξαρτημένους και τα μέλη των οικογενειών τους».
< Πίσω