Όπως συμβαίνει με όλες τις ουσίες που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς, χρειάζεται τα οφέλη από τη χρήση τους για τον ασθενή να είναι σαφή και να υπερτερούν σε σχέση με τυχόν παρενέργειες ή βλάβες. Αυτό είναι κάτι για το οποίο οφείλουν να αποφαίνονται η ιατρική κοινότητα και οι αρμόδιοι φορείς.
Αυτή τη στιγμή η έρευνα και η μελέτη για τις θεραπευτικές ιδιότητες της κάνναβης είναι σε εξέλιξη και είναι σημαντικό να παρακολουθούμε στενά τα νέα δεδομένα που προκύπτουν. Υπάρχουν πράγματι ενδείξεις ότι η κάνναβη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για ορισμένα προβλήματα υγείας -και κάποιες χώρες έχουν ήδη προχωρήσει σε αυτό το βήμα-, ωστόσο υπάρχουν πολλά πράγματα ακόμα να μάθουμε. Όπως αναφέρεται και στην πιο πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση ερευνών για τις θεραπευτικές ιδιότητες της κάνναβης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (1), σε αρκετές περιπτώσεις απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, οι οποίες μάλιστα χρειάζεται, εκτός από την αποτελεσματικότητα της ουσίας στις διάφορες κατηγορίες ασθενών, να αξιολογούν επίσης και τους κινδύνους σοβαρών παρενεργειών, όπως οι γενικές ψυχιατρικές διαταραχές, η κατάθλιψη, η σύγχυση, η κατάχρηση και η εξάρτηση
Από τη στιγμή που εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του φαρμάκου, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το δικαίωμα πρόσβασης των ασθενών σε αυτό για κατάλληλη ανακουφιστική και παρηγορητική φροντίδα. Στο πλαίσιο αυτό, οι ψυχοτρόπες ιδιότητες της κάνναβης δεν μπορούν να αποτελούν εμπόδιο στην ορθή ιατρική χρήση της, όπως, άλλωστε, και οι ψυχοτρόπες ιδιότητες των οπιούχων αναλγητικών δεν έχουν αποτελέσει εμπόδιο για τη χρήση τους στην ιατρική, εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες.
Ωστόσο, ακριβώς αυτός ο παραλληλισμός μάς υπενθυμίζει ότι η κάνναβη δεν είναι μια ουσία ακίνδυνη, αλλά ενέχει τον κίνδυνο κατάχρησης και εθισμού. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά, 1 στα 9 άτομα που δοκιμάζουν κάνναβη αναπτύσσουν εξάρτηση από αυτήν. Στους εφήβους η αναλογία είναι 1 προς 6. Επιπλέον, στην Ευρώπη η κάνναβη είναι η κύρια ουσία χρήσης για την οποία ζητούν θεραπεία όσοι έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα, δηλ. για 8 στα 10 άτομα κάτω των 20 ετών.
Η χρήση, λοιπόν, της κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς, όσο ωφέλιμη κι αν αποδειχτεί για τους ασθενείς, δεν παύει να συνοδεύεται από κινδύνους τους οποίους οφείλουμε να ελέγξουμε: Ο πρώτος είναι η εκτροπή της ουσίας. Αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μια άνευ προηγουμένου επιδημία υπερδοσολογίας οπιοειδών, με βαρύ ανθρώπινο τίμημα. Η κατάσταση αυτή είναι η κορύφωση της επιδημίας κατάχρησης συνταγογραφούμενων οπιούχων που είχε αρχίσει εδώ και πολλά χρόνια στη χώρα.
Επίσης, σύμφωνα με το Ειδικό Σώμα κατά των Ναρκωτικών των ΗΠΑ, σε πολιτείες όπου επιτρέπεται η ιατρική χρήση της κάνναβης, το ένα τρίτο των τελειόφοιτων μαθητών λυκείου που έχει κάνει χρήση της ουσίας μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, αναφέρουν ότι μία από τις πηγές προμήθειας της ουσίας ήταν ιατρική κάνναβη που έχει συνταγογραφηθεί για τρίτο πρόσωπο (2).
Ο άλλος δυνητικός κίνδυνος είναι ο τρόπος με τον οποίο η νομιμοποίηση της κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς ενδέχεται να επηρεάσει την αντίληψης της κοινής γνώμης σε σχέση με την επικινδυνότητα της ουσίας και συνακόλουθα να επηρεάσει και τα πρότυπα χρήσης. Πέρσι, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ δημοσιοποιήθηκε έρευνα που χρηματοδότησαν το Εθνικό Ινστιτούτο Κατάχρησης Ναρκωτικών (NIDA) και το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό (NIAAA), η οποία δείχνει, ύστερα από ανάλυση εθνικών στοιχείων, ότι η νομιμοποίηση της ιατρικής χρήσης της κάνναβης συνδέεται με την αύξηση της χρήσης και αυτής και άλλων ουσιών μεταξύ των ενηλίκων. Οι συντάκτες της μελέτης εκτιμούν ότι η νομιμοποίηση της κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε 1,1 επιπλέον εκατομμύρια ενήλικες χρήστες κάνναβης και 500,000 επιπλέον ενήλικες με προβλήματα κατάχρησης της ουσίας (3).
Φαίνεται εδώ, λοιπόν, ότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, προκειμένου η προσπάθεια «αποδαιμονοποίησης» -όπως αποκαλείται μερικές φορές- της κάνναβης η οποία επιχειρείται σε μια προσπάθεια να αποκομίσει η κοινωνία οφέλη, να μην οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα, δηλ. στην «εξιδανίκευση» της ουσίας και την παραγνώριση των κινδύνων από τους οποίους δεν θα είναι ποτέ απαλλαγμένη, δεδομένου ότι πρόκειται για μια δυνητικά εξαρτησιογόνα ουσία.
Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό στη συνέχεια να μελετηθούν και να απαντηθούν με προσοχή ερωτήματα, όπως:
- Πώς θα αποθηκεύονται και θα διακινούνται τα σκευάσματα;
- Ποιες είναι κατηγορίες ασθενών στις οποίες θα χορηγούνται;
- Mε τι είδους σύνθεση, δηλαδή δραστική ουσία και δόση;
- ·Πώς θα παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του νέου ρυθμιστικού πλαισίου στην κοινωνία;
Χρειάζεται, επομένως, όχι μόνο ένα καλά μελετημένο πλαίσιο για την ιατρική χρήση της κάνναβης, αλλά και ένας μηχανισμός συστηματικής παρακολούθησης και αξιολόγησης του πλαισίου αυτού, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τυχόν αρνητικές συνέπειες.
1.
(1) Amato L., Davoli M., Minozzi S., Mitrova Z., Parmelli E. Saulle R., Vecchi S (2016). Systematic reviews on therapeutic efficacy and safety of Cannabis (including extracts and tinctures) for patients with multiple sclerosis, chronic neuropathic pain, dementia and Tourette syndrome, HIV/AIDS, and cancer receiving chemotherapy. Rome, Italy: DEPARTMENT OF EPIDEMIOLOGY LAZIO REGION, ASL ROMA 1 (2) INCB (2015). Report of the International Narcotics Control Board for 2016. Vienne: United Nartions (3) "Ιllicit cannabis use and use disorders increase is states with medical marijuana laws" Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.drugabuse.gov/news-events/news-releases/2017/04/illicit-cannabis-use-use-disorders-increase-in-states-medical-marijuana-laws
