Πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά (EMCDDA) αναλύει τις επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά ναρκωτικών, στη χρήση τους και τις συνδεόμενες με αυτήν βλάβες, καθώς και στις υπηρεσίες θεραπείας στην κοινότητα και τις φυλακές.
Μεταξύ άλλων, η μελέτη κάνει ειδική μνεία για το πώς οι θεραπευτικές κοινότητες διεθνώς, ως θεραπευτικό μοντέλο με πανευρωπαϊκή εξάπλωση και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αντιμετωπίζουν την πανδημία. Το σχετικό απόσπασμα επιγράφεται “Οι θεραπευτικές κοινότητες την περίοδο της πανδημίας COVID-19: Διαπιστώσεις, ανησυχίες και προκλήσεις” και αναφέρει:
“Mε την έναρξη της πανδημίας COVID-19 πολλές θεραπευτικές κοινότητες στην Ευρώπη ξεκίνησαν μια διαδικασία αξιολόγησης και επαναπροσδιορισμού των βασικών θεραπευτικών τους προτεραιοτήτων τους, προσπαθώντας ταυτόχρονα να μειώσουν τις επιπτώσεις της και να προστατεύσουν τα μέλη τους. Κάποιες από τις προκλήσεις που αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου περιελάμβαναν τις δυσκολίες στην εφαρμογή της προσέγγισης των θεραπευτικών κοινοτήτων, η οποία συνήθως προϋποθέτει φυσική παρουσία, εγγύτητα και ανθρώπινη επαφή, αλλά και την εμπειρία της απομόνωσης, της μοναξιάς, της απελπισίας και του φόβου, όταν εφαρμόζονταν αυστηρότερα μέτρα περιορισμού. Αναφέρθηκαν επίσης καινοτομίες που συμπεριελάμβαναν τη χρήση διαδικτυακών εφαρμογών με στόχο τη συνέχιση της ομαδικής θεραπείας.
Η πανδημία ανέδειξε επίσης ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα για τις θεραπευτικές κοινότητες. Το λοκντάουν έφερε στο προσκήνιο την ευαλωτότητα όσων συμμετέχουν στη φάση της κοινωνικής επανένταξης, ιδιαίτερα επειδή αυξήθηκε η ανεργία λόγω της πανδημίας. Για να ανταποκριθούν καλύτερα σε αυτές τις συνθήκες, οι θεραπευτικές κοινότητες θα χρειαστεί να αναθεωρήσουν και να επανασχεδιάσουν τις υπηρεσίες κοινωνικής επανένταξης που προσφέρουν στα μέλη τους. Σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία αποτελεί πρόκληση η εξασφάλιση βιώσιμης χρηματοδότησης για τις υπηρεσίες που απευθύνονται στις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των θεραπευτικών κοινοτήτων. Οι θεραπευτικές κοινότητες και οι άλλες υπηρεσίες θα χρειαστεί να συμβάλουν στο να πεισθούν οι χαράσσοντες πολιτική για την αναγκαιότητά τους.
Τέλος, οι θεραπευτικές κοινότητες μαζί με άλλες υπηρεσίες απεξάρτησης, ανακαλύπτουν ότι ορισμένες διοικητικές και θεραπευτικές δραστηριότητες μπορούν να διεξαχθούν διαδικτυακά, με σημαντική μείωση κάποιων κατηγοριών κόστους. Επιπλέον, έχει ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με τη δημιουργία μιας διαδικτυακής θεραπευτικής κοινότητας, κυρίως προς όφελος αυτών που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές με περιορισμένη δυνατότητα φυσικής πρόσβασης σε θεραπεία.”
Πηγή του παραπάνω αποσπάσματος είναι ο Φαίδωνας Καλοτεράκης, Ειδικός Βοηθός Διευθυντή ΚΕΘΕΑ και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θεραπευτικών Κοινοτήτων-ΕFTC.
Χρησιμοποιώντας μεθοδολογία κατάλληλη για την εξαγωγή αρχικών συμπερασμάτων σχετικά με φαινόμενα που είναι ακόμα σε εξέλιξη, όπως αυτό της πανδημίας, η μελέτη καταγράφει σημαντικές πληροφορίες και τάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αναφέρεται στις επιπτώσεις της COVID-19 στην παραγωγή και διαθεσιμότητα των διαφόρων ουσιών, τα πρότυπα χρήσης και τις απορρέουσες βλάβες. Επισημαίνει τον διπλό αντίκτυπο του λοκντάουν αφενός στην οικονομία και αφετέρου στους/στις χρηστές/τριες υψηλού κινδύνου, καθώς και στις υπηρεσίες θεραπείας και πρόληψης. Αποπειράται επίσης να διερευνήσει πώς η πανδημία επηρέασε τις υπηρεσίες θεραπείας στις φυλακές αλλά και τυχόν μεταβολές στους θανάτους από ναρκωτικά, τον ρυθμό ελέγχου και τη φροντίδα για λοιμώδη νοσήματα κ.ά.
Δείτε όλη την έρευνα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά: https://www.emcdda.europa.eu/system/files/publications/13745/TD0321143ENN_002.pdf
