Έχει ολοκληρωθεί το πρώτο μέρος του project του ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ για τα προσφυγικά της Νέας Κοκκινιάς και θα παρουσιαστεί στην 16η Αντιρατσιστική Γιορτή, 23 και24 Σεπτεμβρίου 2023 στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο.
To project αφορά τη γνωριμία με την ιστορία και τον πολιτισμό των προσφύγων μέσα από την κατασκευή μιας ξύλινης μακέτας της προσφυγικής γειτονιάς η οποία περικλείεται από τις οδούς Μαινεμένης, Βοσπόρου, Μαγνησίας και Γερβασίου Γρεβενών. Η γειτονία διασώζεται μέχρι σήμερα, προσφέροντας ένα ταξίδι στον χρόνο και στον πολιτισμό των προσφύγων. Η μακέτα κατασκευάζεται από μέλη του ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης με έδρα τον Πειραιά, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του εικαστικού του προγράμματος Γιώργου Ζαφειριάδη, αφού προηγήθηκαν σεμινάρια ευαισθητοποίησης ιστορικού και τεχνικού περιεχομένου. Με την περάτωσή της θα παρουσιαστεί σε ειδικά αφιερωμένη εκδήλωση.
Η Νέα Κοκκινιά ή Νίκαια δημιουργήθηκε το 1923 για τη στέγαση των προσφυγικών ροών οι οποίες έφτασαν στον Πειραιά μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Οι προσφυγικές κατοικίες χτίστηκαν από τους ίδιους τους πρόσφυγες και τις γυναίκες τους, και διατηρούνται μέχρι σήμερα, 100 χρόνια μετά, σχεδόν αναλλοίωτες.
Πρόκειται, κυρίως, μονώροφες ή διώροφες κατοικίες με κεραμοσκεπές, που αποτελούνται από 16 διαμερίσματα του ενός δωματίου. Διαθέτουν, επίσης, εξωτερικές χιαστί πλαϊνές σκάλες και εξωτερικούς διαδρόμους/εξώστες. Αναπόσπαστο στοιχείο τους είναι η εσωτερική αυλή ή αλλιώς «πλυντήρια», όπου εξελίσσονταν η καθημερινότητα και η κοινωνική ζωή των προσφύγων.
Οι συνθήκες διαβίωσης μέχρι τα μέσα του 1940 ήταν λιτές και δύσκολες, καθώς δεν υπήρχε οδοποιία, σύστημα υδροδότησης, αποχέτευσης και ρεύμα. Σήμερα τα προσφυγικά κατοικούνται είτε από απογόνους των Μικρασιατών προσφύγων είτε από σημερινούς οικονομικούς μετανάστες και πρόσφυγες.
Οι πρόσφυγες και τα προσφυγικά συνέβαλαν σημαντικά στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας και της ταυτότητας της Νίκαιας και του Πειραιά. Η μνήμη αυτής της εποχής εξακολουθεί να ζει μέσα από τα προσφυγικά κτίσματα, τις προσωπικές αφηγήσεις και τα μνημεία.
