Εγκαίνια έκθεσης: Παρασκευή 30 Μαρτίου 2012, ώρα 20.30
Διάρκειας έκθεσης: 30/03-27/05/2012
Επιμέλεια: Ντένης Ζαχαρόπουλος, ιστορικός τέχνης, Καλλιτεχνικός διευθυντής ΜΜΣΤ
Μετά την επιτυχημένη παρουσίαση της ομαδικής εικαστικής έκθεσης «ΣΠΙΤΙ» που διοργάνωσε το πρόγραμμα απεξάρτησης ΚΕΘΕΑ ΔΙΑΒΑΣΗ στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων το 2011, η έκθεση παρουσιάζεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ από τις 30 Μαρτίου έως τις 27 Μαΐου 2012.
Ακαδημαϊκοί, καταξιωμένοι καλλιτέχνες ανταποκρίθηκαν θετικά στο κάλεσμα του ΚΕΘΕΑ ΔΙΑΒΑΣΗ και προσέφεραν στην έκθεση το δικό τους εικαστικό έργο με θέμα το «ΣΠΙΤΙ». Το θέμα της έκθεσης περικλείει ένα βαθύτερο συμβολισμό και παραπέμπει στη φιλοσοφία της Κοινότητας του ΚΕΘΕΑ ΔΙΑΒΑΣΗ. Η θεραπευτική Κοινότητα– χώρος ασφάλειας, εμπιστοσύνης, φροντίδας, αγάπης, ελπίδας και δύναμης- αποτελεί το «ΣΠΙΤΙ» που σηματοδοτεί την αλλαγή και το πέρασμα από τα ναρκωτικά στη ζωή.
Ο Pierpaolo Calzolari, καλλιτέχνης της Άρτε Πόβερα έγραφε, το 1968 : “(…) Ένα σπίτι όπου θα βρω την πραγματικότητα στην είσοδο σαν ένα ψάθινο χαλάκι και σαν ένα σκουλαρίκι από πάχνη, από παγωμένη πρωινή δροσιά, που γράφει “να τρελαθείς άγγελε καλλιτέχνη”. Θα έχω τρία σκαλάκια από πεπιεσμένο χιόνι με τρία ή πέντε ροζ φτερά από το καλωσόρισμά μου στον άγγελο και θα έχω ακουμπισμένο πάνω στη γραφή από ασημένια τρισδιάστατα γράμματα “καλωσόρισες άγγελε”, μια κουρτίνα από δυο πανιά ραμμένα με μπορντούρες κι ανάμεσα κενά και που ίσως να τη διαπερνά διαγώνια μια γραφή από πάγο ή από φως “αυτή η λόγχη που βγαίνει από το μέτωπό σου”. Σ' αυτό το σπίτι θα μπορέσω να ράψω ένα ένδυμα για την είσοδό μου στον παράδεισο (…)”.
O Καλτσολάρι γράφει αυτό το κείμενο σε ηλικία 25 ετών. Έχοντας σαφώς περάσει μέσα από τη γνώση των παραισθησιογόνων και γνωρίζοντας την ψυχρή διαχειριστική λογική των θεσμών, σ' αυτό το προγραμματικό κείμενο βρίσκει μέσα από την προσωπική σχέση που τον κάνει να συναντηθεί με τα πράγματα, τη δύναμη να τα αποδεχτεί σαν πραγματικότητες και να τα μετατρέψει σε έργο. Αυτό του χρησιμεύει σαν εργαλείο αυτογνωσίας και του επιτρέπει να εμβαθύνει στο έργο του ώστε να κατοικήσει πλέον όχι τις εικόνες αλλά τις πράξεις του. Τοκείμενο αυτό μιλά για το ιδανικό σπίτι που είναι μέσα στο μυαλό του ανθρώπου και για την κάθε είδους απεξάρτηση που του επιτρέπει “να ζήσει ευτυχισμένος” όπως λέει.
Tο κείμενο μεταφράστηκε ειδικά για το σκοπό της έκθεσης αυτής και δημοσιεύεται με την έγκριση, τη συμμετοχή του καλλιτέχνη, και ο επιμελητής και μεταφραστής του Ντένης Ζαχαρόπουλος το προτείνει για την υποδειγματική σχέση που παρουσιάζει ένας πολύ νέος άνθρωπος, το 1969, έτσι όπως τη διαισθάνεται μέσα από την προσωπική του εμπειρία του κόσμου και της ζωής, προτείνοντας την ιδέα του σπιτιού σαν ζωτικό χώρο για διεύρυνση της αντίληψης της πραγματικότητας σε μια σειρά από συναντήσεις και σχέσεις μεταξύ των πραγμάτων που γίνονται πράξεις και δημιουργικές χειρονομίες, και μέσα από την καλλιτεχνική πράξη που αναλαμβάνει ο ίδιος σαν συστηματική πρακτική της απεξάρτησης από κάθε ωραιοποίηση, ψευδαίσθηση ή χειραγώγηση τις οποίες επιβάλλει η κυριαρχία του κόσμου των εικόνων και του θεάματος. Το κείμενο γράφτηκε στην εποχή όπου δομήθηκε η κουλτούρα μάλλον της απεξάρτησης από τη έννοια του σπιτιού και αντίθετα της εξάρτησης από τις πρακτικές του δρόμου, της παραίσθησης, της εικόνας, του θεάματος. Ο Καλτσολάρι βρίσκει στα απλά καθημερινά πράγματα και στην ποιότητα της ανθρώπινης σχέσης με αυτά τα στοιχεία ενός νέου αλφάβητου τόσο της τέχνης όσο και της σημασίας της ζωής. Γι' αυτό το λόγο, το κείμενο αυτό προτείνεται εδώ σαν φιλική συμμετοχή και κριτική συμπαράσταση στην πρόθεση που υπηρετεί η έκθεση και στους ανθρώπους που τη ζουν και αναμετρώνται καθημερινά με αυτή.
Αντίστοιχα, τα 110 «σπίτια» που παρουσιάζονται στην έκθεση στο ΜΜΣΤ συνιστούν επίσης «ιδανικούς» τόπους ζωής και τρόπους να κατοικήσει κανείς τον κόσμο, να βρει τη θέση του και τον εαυτό του μέσα σε αυτόν και να τη μοιραστεί μαζί με άλλους. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν μετατρέπουν σε έργο την εμπειρία που μοιράζονται μέσω του ΚΕΘΕΑ και παρουσιάζουν ο καθένας το δικό του «σπίτι», αλλά και την ιδέα του σπιτιού ως ζωτικού χώρου για διεύρυνση της αντίληψης της πραγματικότητας.
Το ΜΜΣΤ συμπαραστεκόμενο εξίσου κριτικά στη συνολική πρόθεση εμπλουτίζει την έκθεση με έργα της συλλογής του, που σχετίζονται θεματικά με το «Σπίτι». Περισσότερα από είκοσι έργα της μόνιμης συλλογής του συνδιαλέγονται με τις αναπαραστάσεις των 110 σπιτιών και διευρύνουν το νοητικό και συναισθηματικό πεδίο της έννοιας του σπιτιού.
Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι του ΜΜΣΤ: “Στη δύσκολη εποχή που περνά ο τόπος κι η κοινωνία μας, ο αγώνας που κάνουν τα παιδιά αυτά και η συμπαράσταση που τους προσφέρει το ΚΕΘΕΑ πρέπει να μας κάνουν όλους να σκεφτούμε με αισιοδοξία πως η αγάπη της ζωής κι η αλληλεγγύη έχει πολύ βαθύτερες κοινωνικές, ψυχολογικές, πολιτιστικές ρίζες από την αριθμητική του συν και του πλην που επικρατεί στο σημερινό κόσμο. Η έκθεση αυτή είναι συμβολική για όλους μας γιατί δίνει Σπίτι στον άνθρωπο, στις αξίες της ζωής και του πολιτισμού και δύναμη για να μαχηθεί ο καθένας μας ήδη με το ίδιο του το εαυτό. Το μουσείο μας είναι περήφανο να στεγάζει μια τέτοια έκθεση και μοιράζεται το όνειρο και την αισιοδοξία όλων όσων πιστεύουν σε αυτές τις αξίες που είναι και οι αξίες της αληθινής τέχνης.”
