Η έναρξη της χρήσης νόμιμων και παράνομων ουσιών συμβαίνει συνήθως στην εφηβεία ή κατά τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Για τα περισσότερα νεαρά άτομα η πειραματική ή περιστασιακή χρήση δεν εξελίσσεται σε κατάχρηση ή εξάρτηση.
Ωστόσο, ακόμα και όταν φαίνεται να έχει τη μορφή πειραματισμού, η χρήση ουσιών στην εφηβεία χρειάζεται να απασχολήσει τους γονείς ή κηδεμόνες, καθώς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις αναπτυσσόμενες εγκεφαλικές λειτουργίες, να συνδέεται με άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και να κλιμακωθεί. Γενικά, όσο μικρότερη είναι η ηλικία στην οποία αρχίζει ο πειραματισμός με τις ουσίες τόσο αυξάνεται η πιθανότητα για σοβαρότερα προβλήματα με τη χρήση ουσιών σε μεγαλύτερη ηλικία.
Υπάρχουν διάφορα σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν ότι ένα παιδί στην εφηβεία κάνει χρήση ουσιών. Στην πραγματικότητα τα όρια ανάμεσα στη φυσιολογική εφηβική συμπεριφορά και στη συμπεριφορά που συνδέεται με τη χρήση ουσιών είναι κάποιες φορές δυσδιάκριτα. Σε κάθε περίπτωση, όταν υπάρχει σχετική υπόνοια ή ανησυχία, είναι σημαντική η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας. Όσο πιο έγκαιρη είναι η θεραπευτική παρέμβαση τόσο πιο εύκολα αντιμετωπίζεται το πρόβλημα από τον έφηβο/η και την οικογένειά του/της.
Το ΚΕΘΕΑ προσφέρει σε εφήβους/ες, νεαρούς/ές ενήλικες και τις οικογένειές τους θεραπευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Τα προγράμματα αυτά δίνουν έμφαση στην επανασύνδεση με την εκπαιδευτική διαδικασία ή στην ενίσχυσή της, στις ψυχαγωγικές και δημιουργικές δραστηριότητες ως εναλλακτικό προς τη χρήση ουσιών τρόπο ζωής, καθώς και στη βελτίωση των σχέσεων στην οικογένεια, η συμμετοχή της οποίας στη θεραπεία είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία της.
Έφηβοι και έφηβες στα αρχικά στάδια της χρήσης και οι οικογένειές τους μπορούν να συμμετάσχουν σε βραχύχρονες παρεμβάσεις. Στις περιπτώσεις κατάχρησης ή εξάρτησης, ανοικτά θεραπευτικά προγράμματα προσφέρουν πιο μακρόχρονη και συστηματική θεραπεία, με δυνατότητα φιλοξενίας σε ξενώνα, όταν υπάρχει ανάγκη.
